ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಹುಡುಕಾಟ-ನಿರಂಜನಾರಾಧ್ಯ .ವಿ.ಪಿ

ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹಾಸ್ಯಗಾರ ಜಾರ್ಜ್‍ಕಾರ್ಲಿನರು ಹೇಳುವಂತೆ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಎತ್ತರದ ಕಟ್ಟಡಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಸ್ಪೋಟಿಸುವ ಸ್ವಭಾವಗಳು ಇವೆ; ಅಸಾಮಾನ್ಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಹತೆಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯಜ್ಞಾನ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ; ವಿಷಯ ಸಂಗ್ರಹ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ವಿವೇಚನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ; ನಮ್ಮ ಆಸ್ತಿ ಪಾಸ್ತಿಗಳ ಬೆಲೆ ಏರಿದೆ, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಬೆಲೆ ಇಳಿದಿವೆ; ನಾವು ಚಂದ್ರ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಮುಟ್ಟಿಬಂದಿದ್ದೇವೆ, ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಕಾಂಪೋಡ್ ದಾಟಿ ನೆರೆಹೊರೆಯವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಹೋಗಿಲ್ಲ; ನಾವು ಬಹಿರಂಗದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಆದರೆ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಸೋಲುತ್ತಿದ್ದೇವೆ; ವಿಶ್ವಶಾಂತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತೇವೆ ,ಆದರೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಾದಾಡುತ್ತೇವೆ; ಇದು ಇಂದಿನ ವಿಶ್ವದ ವಿಚಿತ್ರ . ನಿಜ! ಮಾನವೀಯತೆಯ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯಾಧಾರಿತ ಮನೋಸ್ಥಿತಿ, ಬಹುತ್ವ, ಬಹು-ಸಂಸ್ಕøತಿ, ಬಹು-ಭಾಷೆಗೆ ಸಮಾನ ಗೌರವದ ಮೂಲಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯ ಬದುಕನ್ನ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ನಾವು ಪರಸ್ಪರ ಕಾದಾಟ, ಕೆಸರೆರಚಾಟ ಮತ್ತು ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆಯ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಿಗಿರುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷ ಹಾಗು ಕ್ಲೀಷೆ ರಾಜಕಾರಣದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಸಂಘರ್ಷಗಳಿಗೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಬಲಿಪಶುವಾದಂತಿದೆ. ಇದರಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ ಒಳಿತಾಗುವ ಬದಲು ಕೆಡುಕಾಗುವ ಸಂಭವವೇ ಹೆಚ್ಚು . ಇದಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಕಾರಣ ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ನಮ್ಮ ಸಹ-ನಾಗರಿಕನ ಕಷ್ಟ ಸುಖಗಳನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಹೃದಯವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣ ನಮಗೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಡಬೇಕು. ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾರತಮ್ಯರಹಿತ ಸಮ-ಸಮಾಜ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲ ಆಶಯವಾಗಬೇಕು. ಆದರೆ ಇಂದು ಶಿಕ್ಷಣ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ದೂರಸರಿಸಿ ಅನಾರೋಗ್ಯಕರ ಪೈಪೋಟಿಗೆ ಇಳಿದಿದೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಒಳಿತಾಗಬೇಕಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಣ ಇಂದು ಮಾರಾಟದ ಸರುಕಾಗಿದೆ. ನಿಜವಾದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮನುಷ್ಯನಜ್ಞಾನದ ತಳಹದಿಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರೀತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಮನುಷ್ಯನ ಜ್ಞಾನ ತಳಹದಿಯು ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಮಾನವೀಯತೆಯ ಪ್ರೀತಿಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣವುದೇ ನಿಜವಾದ ಜ್ಞಾನ, ನಿಜವಾದ ಶಿಕ್ಷಣ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೆ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಮೂಲ ಗ್ರಂಥ ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನ. ಇದು ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ ಎಲ್ಲರ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥವೂ ಹೌದು. ಹೀಗಾಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಹೊಸತನದ ನಮ್ಮ ಹುಡುಕಾಟ ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರಬೇಕು. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಆಶಯಗಳು ಹೊಸ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ತಾತ್ವಿಕ ನೆಲೆಗಟ್ಟಾಗಬೇಕು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನದ ಕೆಲವು ಮೂಲ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸೋಣ. ಮೊದಲಿಗೆ, ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಧಾನಗುಣ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಂತೆ, ಭಾರತವನ್ನು ಒಂದು ಸಾರ್ವಭೌಮ, ಸಮಾಜವಾದಿ, ಜಾತ್ಯತೀತ, ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ, ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿ ರಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಎಲ್ಲ ನಾಗರೀಕರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ನ್ಯಾಯ; ಚಿಂತನೆ, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ, ನಂಬಿಕೆ ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ; ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹಾಗು ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಘನತೆ, ದೇಶದ ಏಕತೆ ಹಾಗೂ ಸಮಗ್ರತೆ ಸಾರುವ ಭ್ರಾತೃತ್ವ ಕಲ್ಪಿಸುವ ವಾಗ್ದಾನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ನಾವು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೊರಟಿರುವ ಹೊಸ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮೇಲಿನ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಅಂತಸ್ಸಾರವನ್ನು ಮೂಲ ತಿರುಳನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಸಂವಿಧಾನ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ಸಮಾನತೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಸಮತೆಗೆ ಬುನಾದಿಯಾಗಬಲ್ಲ ಸಮಾನ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವುದು ನಮ್ಮ ಹುಡುಕಾಟದ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಬೇಕು. ಈ ಸಂಬಂಧ, ಈ ಹಿಂದೆ ಜುಲೈ 14,1964 ರಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ’ಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಲು ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಣ ಆಯೋಗವು (ಕೊಥಾರಿ ಆಯೋಗ) ದೇಶದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ನಂತರ ದೇಶದ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಮಸ್ಯೆ ಕುರಿತಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದ ಒಂದು ಪ್ಯಾರಾವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉದ್ಧರಿಸುವುದು ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಹುಡುಕಾಟಕ್ಕೆ ದಾರಿದೀಪವಾಗಬಹುದೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆಯೋಗದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಂತೆ “ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಮುಂದಿರುವ ಮುಖ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಮತು ್ತಶಿಕ್ಷಣದ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಒದಗಿಸುವ ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಸಮಾನ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು. ಇಂತಹ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಸರ್ಕಾರಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರ, ಅಂಗೀಕೃತ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಅನುದಾನಿತ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅತ್ಯಂತ ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣ ಒದಗಿಸಬಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರೆ ಯಾವ ತಂದೆ-ತಾಯಿಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹೊರಗಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಗುರಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ದೇಶವು ತ್ವರಿತಗತಿಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತು-ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಆದಷ್ಟು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಅಂಥಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ”ಆಯೋಗದ ಈ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಇಂದಿಗೂ ಕೇವಲ ಶಿಫಾರಸ್ಸಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಹುಡುಕಾಟಕ್ಕೆ ಇದು ಘೋಷ ವಾಕ್ಯವಾಗಬೇಕು. ಮೂರನೆಯದಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಸಂವಿಧಾನವು ಎಲ್ಲ ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ ಹೇರಿ ತಾರತಮ್ಯರಹಿತ ಸಮಾಜವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಘನ ಆಶಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರಂತೆ, ಧರ್ಮ, ವರ್ಗ, ಜಾತಿ, ಲಿಂಗ, ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಅಥವಾ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದರ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಯಾವತ್ತೂ ಯಾವುದೇ ನಾಗರೀಕರ ವಿರುದ್ಧ ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಇಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತಾರತಮ್ಯಗಳ ಆಗರವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ 1968ರಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿದಾಗ ಈ ಎಲ್ಲ ತಾರತಮ್ಯಗಳನ್ನು ತೊಡೆದು ಹಾಕುವ ಆಶಯವನ್ನು ನೀತಿ ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ತಾರತಮ್ಯಗಳನ್ನು ತೊಡೆದು ಹಾಕುವ ಬದಲು ತಾರತಮ್ಯಗಳನ್ನು ನೀರೆರದು ಪೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂದು, ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯಗಳಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದೆ. ಅತೀ ಶ್ರೀಮಂತರಿಗೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ, ಶ್ರೀಮಂತರಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ, ಮೇಲ್ವರ್ಗ ಹಾಗು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರಿಗೆ ಮೂರನೆ ಬಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಬಡವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಕಡುಬಡವರಾದ ಕೂಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಬಗೆಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಎಂಬಂತೆ ನಾಲ್ಕು ಶಿಕ್ಷಣ ಭಾರತಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಬಗೆಯ ಆಧುನಿಕ ಅಸ್ಪøಶ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ ನಾವು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕಿರುವ ಹೊಸ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಈ ಎಲ್ಲ ತಾರತಮ್ಯಕ್ಕೆ ಇತಿಶ್ರೀ ಹಾಡಬೇಕಿದೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಕೇವಲ ಓದು-ಬರಹ-ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ , ಶಿಕ್ಷಣ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಸಾಧನ. ಗಾಂಧಿಯವರ ಪ್ರಕಾರ ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಬುದ್ಧಿ, ಅಂತಃಕರಣ ಮತ್ತು ಕೌಶಲಗಳ (ಹೆಡ್-ಹಾರ್ಟ್-ಹ್ಯಾಂಡ್ಸ್) ಸಮಾಗಮ. ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿಂದ, ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಹೊಸತನದ ನಮ್ಮ ಹುಡುಕಾಟ ಸಾಮಾಜಿಕನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯರಹಿತ ಸಮಾನತೆಯ ಹೊಸ ನಾಡಿಗೆ ಮುನ್ನುಡಿಯಾಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮಾನವೀಯತೆಯ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಮ-ಸಮಾಜವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಭದ್ರ ಬುನಾದಿಯಾಗಬೇಕು.