ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ  ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಆಳ-ಅಗಲ ಪುಸ್ತಕ ಕುರಿತು ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅವರ ಟಿಪ್ಪಣಿ -ಡಾ | ಜೆ.ಎಸ್ ಪಾಟೀಲ

[ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ “ಆರ್ ಎಸ್ ಎಸ್ ಆಳ ಮತ್ತು ಅಗಲ” ಕುರಿತು ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ್ ಅವರು ‘ದಿ ಪ್ರಿಂಟ್’ ವೆಬ್ ಜರ್ನಲ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದ ಲೇಖನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಡಾ.ಜೆ.ಎಸ್.ಪಾಟೀಲ್ ಅವರು 26 ಜುಲೈ 2022ರ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದ ಲೇಖನ ನಮ್ಮ ಮರು ಓದಿಗಾಗಿ July 26, 2022https://pratidhvani.com/yogendra-shares-his-taughts-about-devanur-mahadevas-book-about-rss/]

 

ಕನ್ನಡದ ಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕ ಹಾಗು ಚಿಂತಕರಾಗಿರುವ ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಆಳ-ಅಗಲ ಪುಸ್ತಕ ಕೇವಲ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಷ್ಟ್ರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸದ್ದು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಪುಸ್ತಕ ಹೊರಬಂದು ಕೇವಲ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಒಳಗೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಪ್ರತಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ದಾಖಲೆ ಬರೆಯುವತ್ತ ದಾಪುಗಾಲು ಹಾಕುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದ ಕುತೂಹಲ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ದಿಲ್ಲಿ ಗದ್ದುಗೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸಂಘಕ್ಕೆ ತಣ್ಣನೆಯ ನಡುಕ ಉಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವು ಮೋಹನ್ ಭಾಗವತ್ ಅವರನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ದಲಿತ ಮುಖವಾಡದ ಸಂಘಿ ಮಠವೊಂದಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ.

ದೇವನೂರರ ಈ ಸಕಾಲಿಕ ಹಾಗು ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ಖ್ಯಾತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅವರು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಯಾದವ ಅವರು ಜೈಕಿಸಾನ್ ಆಂದೋಲನ್ ಮತ್ತು ಸ್ವರಾಜ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖರು. ದೇವನೂರರ ಪುಸ್ತಕ ಕುರಿತು ಯಾದವ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಇದೇ ಜುಲೈ 21 ರ ‘ದಿ ಪ್ರಿಂಟ್’ ವೆಬ್ ಜರ್ನಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ. ಯಾದವ ಅವರ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಪತ್ರಕರ್ತ ಪ್ರಶಾಂತ ಅವರು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾ ಪುಸ್ತಕವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಸಂಘ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ದ್ವೇಷ ರಾಜಕಾರಣದ ಸತ್ಯವನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟರೂ, ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ಕುರಿತ ವಸ್ತುನಿಷ್ಟ ಟೀಕೆ ಜಾತ್ಯತೀತ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವಿವಾದಗಳ ಮರುಪ್ರದರ್ಶನವಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

“ದೇವನೂರ ಅವರು ಬೇರೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬರಹಗಾರರಂತೆ ಡಿಪ್ಲೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಆಗಿ ಬರೆಯದೆ  ಸತ್ಯವಂತರಾಗಿ ಈ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಅಪ್ರತಿಮ ಸಾಹಿತಿ, ಒಬ್ಬ ಉನ್ನತ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಕ್ರೀಯಾಶೀಲ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಏಕಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನೀವು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಾಚಿಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂ-ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅವರದ್ದು. ಅವರು ಎಷ್ಟೊಂದು ಸರಳ ಜೀವಿಗಳೆಂದರೆˌ ಯಾವುದಾದರೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ನಿರ್ಗಮಿಸುವ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಬೀಡಿ ಅಥವಾ ಸಿಗರೇಟ್ ಸೇದಲು ಹೊರಹೋಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ಮಾನದಂಡಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಾದೇವ ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಳತೆಗೆ ನಿಲುಕದ ಮನುಷ್ಯರಾಗಿದ್ದು ನಿಮ್ಮ ಊಹೆಯ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕಿಂತ ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಆದ್ಯತೆಗಳು ಮತ್ತು ಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರು” ಎಂದು ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ್ ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮುಂದುವರೆದು ಯಾದವ ಅವರು “ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರನ್ನು ಒಬ್ಬ ದಲಿತ ಬರಹಗಾರ ಅಥವಾ ದಲಿತ ಹೋರಾಟಗಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲು ಆತುರಪಡಬೇಡಿˌ ಅದು ಗಂಭೀರ ತಪ್ಪು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಶೇಖರ್ ಗುಪ್ತಾ ಅವರನ್ನು ಬನಿಯಾ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಎಂದಾಗಲಿˌ ನನ್ನನ್ನು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಎಂದಾಗಲಿ ಗುರುತಿಸಬೇಕಿಲ್ಲ. ಅದೇ ರೀತಿ, ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೂಲಗಳು, ಅವರು ಬರೆಯುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅವರು ಸೆಳೆಯುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿಯೂ ಅವರನ್ನು ದಲಿತ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ತಪ್ಪಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸತ್ಯವೊಂದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೆ ಏನನ್ನೂ ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. “ದೇವನೂರರ ಬರಹಗಳು ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರುˌ ಶೂದ್ರರು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅನುಭೂತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತವೆ. ಮಹಾದೇವ ಅವರ ರಾಜಕೀಯವು ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯಾದವ ಅವರು.

“ಆರೆಸ್ಸೆಸ್ ಕುರಿತು ಮಹಾದೇವ ಅವರ ‘ಸತ್ಯ’ ದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಈ ವಸ್ತುನಿಷ್ಟ ಟೀಕೆಯಿಂದ ”

ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಗ್ರ  ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ಮೊದಲು ಎ.ಕೆ. ರಾಮಾನುಜನ್, ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ, ಡಿ.ಆರ್.ನಾಗರಾಜ್ ಮತ್ತು ಶೆಲ್ಡನ್ ಪೊಲಾಕ್ ಮುಂತಾದ ಲೇಖಕರು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಕೀರ್ತಿ ಕೊನೆಗೂ ಹಿಂದಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ದೆಹಲಿ ಮೂಲದ ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ’ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಅವರ 64 ಪುಟಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಕಿರು ಪುಸ್ತಕ, ನಮ್ಮ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟ್ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿದೆ” ಎಂದು ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಆರೆಸ್ಸೆಸ್ ಆಳ-ಅಗಲ ಕೃತಿಯು ತನ್ನ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಮೊದಲ ತಿಂಗಳೊಳಗೆ 1 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಗಳ ಮಾರಾಟ ಕಂಡಿದೆ. ಇದು ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ತೆಲುಗು, ತಮಿಳು, ಮಲಯಾಳಂ ಮತ್ತು, ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅನುವಾದಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ನಾನು ಅದರ ಹಿಂದಿ ಆವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ” ಎಂದು ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

“ದೇವನೂರ ಅವರ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿನ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ, ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದಿಂದ ಹೊರಗಿಟ್ಟು ಮುಕ್ತ ಮೂಲ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹೊರತರಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳುˌ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಗೃಹಿಣಿಯರ ಗುಂಪುಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲು ಹಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಲೇಖಕರಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರಾಯಧನವನ್ನು ಕೊಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಯಾದವ ಅವರು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪುಸ್ತಕದ ತ್ವರಿತ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಕಾರಣವೇನು ಎನ್ನುವ ಕುತೂಹಲ ಯಾದವ ಅವರನ್ನು ಕಾಡಿತ್ತಂತೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ಆಳವಾದ ಅದ್ಯಯನ ಹೊಂದಿರುವ ತಮ್ಮ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸ್ನೇಹಿತ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಚಂದನ್ ಗೌಡ ಅವರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದರಂತೆ. ಚಂದನ್ ಗೌಡ ಮತ್ತು ದೇವನೂರು ಇಬ್ಬರೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು.

ಬಿಜೆಪಿ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಅದರ ಹಿಂದಿರುವ ಸಂಘ ಇಂದು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ಕೋಮುಧೃವೀಕರಣ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವನೂರ ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ಹೊರ ಬಂದಿದ್ದು ಅದರ ತ್ವರಿತ ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವೆಂದು ಚಂದನ್ ಗೌಡ ಅವರು ವಿವರಿಸಿದರೆಂದು ಯಾದವ ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಚಂದನ್ ಗೌಡ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ನಿಜವಾದದ್ದು. ಏಕೆಂದರೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಕಟು ವಿಮರ್ಶಕ ಕೆಲವೆಕೆಲವು ಬರಹಗಾರರು ಸಹ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್ ಟೀಕಿಸದೆ ಮೌನದ ಸುರುಳಿ ಸಿಲುಕಿರುವ ಈ ಸಂದಿಗ್ಧ ಹಾಗು ಸಂಕೀರ್ಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ಕುರಿತ ದೇವನೂರರ ಈ ನೇರ ಟೀಕೆ ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದೆ. ಚಂದನ್ ಗೌಡ ಅವರು: “ಯಾವುದೇ ಪುಸ್ತಕವು ಅದರ ಲೇಖಕರಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಸತ್ಯವಂತ ಲೇಖಕ ಎಂಬುದು ಕನ್ನಡ ಬಲ್ಲ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು. ಅವರು 2010 ರಲ್ಲಿ ಆಸ್ಕರ್ ನೃಪತುಂಗ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು 1990 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪದ್ಮಶ್ರೀ, ಮತ್ತು 2015 ರಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.”

“ಅವರು ಸಮೃದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಲ್ಲ. ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಔಟ್ಪುಟ್ ಕೇವಲ 200 ಪುಟಗಳು. ಅವರ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿವೆ, ಅವರ ಭಾಷಣಗಳು ಇನ್ನೂ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಹೇಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಾತಿಗೂ ಕನ್ನಡಿಗರು ಬದ್ಧರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮಾತು ಮಾರಾಟಕ್ಕಿಲ್ಲ. ನೀವು ಅವನನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ನೀವು ಅವನನ್ನು ಸಿಹಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಅವರ ಟೀಕಾಕಾರರೂ ಅವರತ್ತ ಬೆರಳು ತೋರಿಸುವುದಿಲ್ಲ” ಎನ್ನುವ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ತಮಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾಗಿ ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. “ಆದರೂ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಹೇಳಿರುವ ಸತ್ಯ ಸಂಗತಿಯು ಪುರಾವೆ-ಚಾಲಿತ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಅಥವಾ ದತ್ತಾಂಶ ಹೊಂದಿದ ಗಣಕಯಂತ್ರವಲ್ಲ. ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ಕುರಿತ ಅವರ ಟೀಕೆಯು ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವಿವಾದಗಳ ಮರುಪ್ರದರ್ಶನವಲ್ಲ. ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಹಳೆಯ ಸವವರ್ತಿ ಹಾಗು ಆಂಗ್ಲ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ರಾಜೇಂದ್ರ ಚೆನ್ನಿ ಅವರು “ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರು ನೀತಿಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳ ಹಾಗು ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ರೂಪಕಗಳ ಮೂಲಕ ತಾವು  ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೆಣೆದು, ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಹುಪಾಲು ‘ವಾಸ್ತವವಾದ’ದ ಸೆರೆಮನೆಯನ್ನು ಭೇದಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನನಗೆ ನೆನಪಿಸಿದರು” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ.

ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅವರು ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರು ಈ ಪುಸ್ತಕದ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ಜಾತ್ಯತೀತತೆಗೆ ಹೊಸ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನೂರು ಅವರು ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗ ನಿಖರವಾಗಿ ದ್ವೇಷ ರಾಜಕೀಯದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆಂತಲುˌ ಅದು ಆರ್ಯ ಮೂಲದ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಪುರಾಣಗಳು, ಜಾತಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಗುಪ್ತ ಸೂಚಿಗಳು, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿ, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿˌ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್ ಕಳ್ಳೋದ್ಯಮಿಗಳ ಪರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಕಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಯಾದವ ಅವರ ವಾದವಾಗಿದೆ.

“ದೇವನೂರ ಅವರು ಜನಸಾಮಾನ್ಯನ ಸಂಬಂಧಿಕನ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಅನುಕರಿಸುತ್ತ ನಡು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಲು ತಟ್ಟುವ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಭೂತವನ್ನು ದೂರವಿರಿಸಲು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ತಮ್ಮ ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೇಲೆ “ನಾಳೆ ಬಾ” ಎಂದು ಬರೆದಿರುವ ಕತೆಯ ಮೂಲಕ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ” ಎನ್ನುವ ಯಾದವ ಅವರು ದೇವನೂರರ ಈ ಭೂತವನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ಬಳಸುವ “ನಾಳೆ ಬಾ” ಪ್ರತಿಮೆಯು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಪಡೆಯುವವರನ್ನು ದೂರವಿಡಲು ಅಂಗಡಿಯ ಕೌಂಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ “ಆಜ್ ನಗದ್ˌ ಕಲ್ ಉದಾರ್” ಬರಹಕ್ಕೆ ಯಾದವ ಅವರು ಹೋಲಿಸುತ್ತಾರೆ. “ಕೂಗುವ ರಾಕ್ಷಸರು ನಮ್ಮ ನಾಗರಿಕತೆಯನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಹೊರಟಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಏಳು ಸಮುದ್ರಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಗಿಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ (ಕಾಲ್ಪನಿಕ ರಾಜನ ಕತೆ). ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ದೇವನೂರರ ಪುಸ್ತಕವು ನಮ್ಮನ್ನು ಸಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೋಮುವಾದಿಗಳ ಉಪಟಳದಿಂದ ಮುಕ್ತಿಹೊಂದಲು ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರು ಮಾಡಿದಂತೆ ನಾವು ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲಿನ ಮೇಲೆ “ನಾಳೆ ಬಾ” ಎಂದು ಬರೆಯಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯಾದವ ಅವರು.

ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅವರು ದೇವನೂರರ ಈ ಮೌಲಿಕ ಕೃತಿಯ ಹಿಂದಿನ ಆಶಯಗಳನ್ನು ಚನ್ನಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೇವನೂರರು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿರುವ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಕುರಿತು ವಸ್ತುನಿಷ್ಟವಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಕೃತಿಯ ಮೂಲಕ ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರು  ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ರಕ್ತಹೀನತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಜಾತ್ಯತೀತ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿರುವ ಹೊಸ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯಾದವ. ಈ ಹಿಂದೆ ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಕುಸುಮಬಾಲೆ ಕಾದಂಬರಿಯು ಗದ್ಯ ಮತ್ತು ಪದ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದಂತೆ ಅವರ ಸಂಘ ಕುರಿತು ಟೀಕಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಬರೆದಿರುವ ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಸೃಜನಶೀಲ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಬರವಣಿಗೆಯ ನಡುವಿನ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಒಡೆಯುತ್ತದೆ.

ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಸಾಹಿತ್ಯದಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೃಜನಶೀಲ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ವಾಕ್ಚಾತುರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ, ಹೂವಿನ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಯ ಮೂಲಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಸೃಜನಶೀಲ-ರಾಜಕೀಯ ಬರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸತ್ಯದ ಆವಿಷ್ಕಾರದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ದ್ವೇಷದ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅವರು ರಾಜಕೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಅಥವಾ ಉನ್ನತ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆಯ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರು ಜನರೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಆಡು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರ ರೂಪಕಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೆನಪುಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇಂದು ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾತ್ಯಾತೀತ ರಾಜಕಾರಣವು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಕೂಡ ಇದನ್ನೇ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ.

“ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ನಾನು ಮೊದಲು ಕೇಳಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡದ್ದು ಸುಮಾರು ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ನನ್ನ ಗೆಳೆಯ ದಿವಂಗತ ಡಿ.ಆರ್. ನಾಗರಾಜ್ ಮೂಲಕ. ಆ ಕಾಲದ ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿನ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಕನ್ನಡದ ದಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯದೊಡನೆ ಹೋಲಿಸಿ ನಾಗರಾಜ್ ತುಂಟತನದಿಂದ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು: “ದೇವನೂರ ಅವರದು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಲಿತ ಪ್ರಜ್ಞೆ, ನಮ್ಮದು ಮೊದಲು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ನಂತರ ದಲಿತಪ್ರಜ್ಞೆ.” ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಒಡನಾಟಕ್ಕೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ಆ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಅರ್ಥದ ಪದರಗಳನ್ನು ನಾನು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ.

“ದಲಿತ” ಅಥವಾ “ಸಾಹಿತ್ಯ” ಅಥವಾ ಅದರ ಸಂಯೋಗವು ಮಹಾದೇವರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ರಾಜಕೀಯ, ನೈತಿಕ ಮತ್ತು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಅನ್ವೇಷಣೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಈಗ ಅರಿತುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಭಾರತವು ದೇವನೂರ ಮಹಾದೇವರ ಈ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಓದಬೇಕಾಗಿದೆ: “ವಿಭಜನೆಯೇ ರಾಕ್ಷಸ ಮತ್ತು ಏಕತೆಯೇ ದೇವರು” ಎಂದು ಬರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಯೋಗೇಂದ್ರ ಯಾದವ ಅವರು ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಸಂಘದ ಟೀಕಾತ್ಮಕ ಕೃತಿ ಆರೆಸ್ಸೆಸ್ ಆಳ-ಅಗಲ ಕುರಿತು ತಮ್ಮ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸುತ್ತಾರೆ.