26 ಜನವರಿ 2014ರ ಗಣರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದಂದು ವಿಜಯಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಎಸ್.ಆರ್.ಹಿರೇಮಠ ಅವರ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಶನ.

ಸಂದರ್ಶನ-ರೂಪ ಹಾಸನ

                                                                            ಅಂಕೆ ಮೀರಿದ ಲೂಟಿಗೆ
                                                                                          ಎಸ್.ಆರ್.ಹಿರೇಮಠ ಎಂಬ ಅಂಕುಶ
[ಸಮಾಜ ಪರಿವರ್ತನಾ ಸಮುದಾಯದ ಎಸ್.ಆರ್.ಹಿರೇಮಠ ಅವರು ಮೊನ್ನೆ ತಾನೇ 70ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾಲಿರಿಸಿದ ನವಯುವಕ! 10ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿದ್ದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮೆಡ್ಲೇರಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿಯಿಂದ ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕಕಾರ್ಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಕಳೆದ 35ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಂದೋಲನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಅಪ್ರತಿಮ ಹೋರಾಟಗಾರ. ಒಟ್ಟು ಸಮಾಜದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕುರಿತ ಮೂಲಮಟ್ಟದ ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮತ್ತು ನಿಖರವಾದ ನಿಲುವುಗಳು ಹಿರೇಮಠ ಅವರದ್ದು. ನೆಲ ಜಲ ಕಾಡು ಖನಿಜ…..ಮನುಷ್ಯ ಇವು ಒಟ್ಟು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಅವು ಒಂದರೊಳಗೊಂದು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿವು ಎಂಬ ಆಳವಾದ ಅಪೂರ್ವ ದಾರ್ಶನಿಕತೆ ಇವರು ಇಡುವ ಹೆಜ್ಜೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲು ತಾವು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಆಂದೋಲನ ಎರಡನೆಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಮರವೇ ಸರಿ ಎಂಬ ದೃಢವಾದ ವಿಶ್ವಾಸ ಅವರದ್ದು. ಈ ವಿಶೇಷ ಮಾತುಕತೆ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಖಚಿತ ನಿಲುವುಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವ ಪ್ರಯತ್ನದ ಜೊತೆಗೆ ಯುವಜನತೆಗೆ ಒಂದು ಜ್ವಲಂತ ಮಾದರಿಯೂ ಆಗಿದೆ.]

ಅಮೇರಿಕಾದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ನೀವು ಮೊದಲು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ?
1979ರಾಗ ಭಾರತದೊಳಗೆ ನಾನು ಕಾಲಿಟ್ಟ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರನ್ನ ಹೋಗಿ ಭೇಟಿ ಆಗಿದ್ದು. ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಜೆಪಿ ಬಂದಿದ್ದಾಗ ಸನ್ಮಾನ ಮಾಡಿದ್ವಿ ಅವರನ್ನ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಏನೂ ರಕ್ತಪಾತ ಇರಲಾರದೇ ಒಂದು ಬದಲಾಯ್ತು ನೋಡಿ, ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ, ಅವರ ಮಗ, ಅರ್ಧ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಎಲ್ಲಾ ಅವರು ಮನಿಗ್ ಹೋಗುವಂಗ್ ಮಾಡಿದ್ರು. ಇದೇನು ಸಣ್ಣದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಲ್ಲ. ಮೊದಲನೇ ದಿವಸ ನಾನು ಮುಂಬೈದೊಳಗೆ ಇಳಿದಾಗ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‍ಪ್ರೆಸ್ ಟವರ್‍ದೊಳಗ ರೆಸ್ಟ್ ತೊಗೋತಾ ಇದ್ರು, ಆಗಿನ್ನೂ ಜಸ್‍ಲೋಕ್ ಹಾಸ್ಪಿಟಲ್ ಇಂದ ಬಂದಿದ್ರು. ಹೋಗಿ ಅವರನ್ನ ಭೆಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಊರಿಗೆ ಬಂದು ಈ ನನ್ನ ಕೆಲಸ ಶುರು ಆಯ್ತು.
ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡೆ ನೀವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದಲ್ಲ?
ನಾನು ಬೇಸಿಕಲೀ ಒಬ್ಬ ರಾಜಕೀಯ ಆಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪತ್ರಿಕೆಯವರೂ ಕೇಳಿದ್ರು ನೀವು ಸೋಷಿಯಲ್ ಆಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್ ಅಲ್ಲೇನ್ರಿ ಅಂತ. ಅದು ಹೌದು. ಆದರೆ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ನಾನು ರಾಜಕೀಯ ಆಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್ ಇದ್ದೀನಿ. ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿಯವರು ಏನು ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಮಾಡಿದ್ರಲ್ಲ ಆವಾಗ ನಮಗೇನನ್ನಿಸ್ತು ಅಂದ್ರ ಇಂಥ ಒಂದು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ವಾತಾವರಣದೊಳಗೆ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನ ಮೊದಲ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಯಾರೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದೋದು ಯಾವಾಗಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಯಾರ್ದೇ ಒಬ್ಬರದು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ, ಎಲ್ಲ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನ ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿ, ಪತ್ರಕರ್ತರ ಸೆನ್ಸಾರ್‍ಶಿಪ್ ಮಾಡಿದ್ರು, ವಿರೋಧಿಸಿದ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷವಿರಲಿ ತಮ್ಮ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನೂ ಒಳಹಾಕ್ಸಿದ್ರು. ಆಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ದನಿ ಎತ್ತಿದ 28ಜಡ್ಜಸ್ಸು….ಎಲ್ಲಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‍ಫರ್. ನಾವು ಸಹಮನಸ್ಕರು ಇಂಡಿಯನ್ಸ್ ಫಾರ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ಎಂಬ ಸಂಘಟನೆ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದೊ. ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನ ವಿರೋಧಿಸಿದ ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ನಾಲ್ಕು ಮಂದಿದು ಪಾಸ್‍ಪೋರ್ಟ್ ಕಿತ್ತುಕೊಂಡರು, ಬ್ರಿಟೀಷರು ಸಹಿತ ಇಂತ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರ್ಲಿಲ್ಲ. ಇಂಥವುಗಳೇನದಲ್ಲ ಇದು ಮನುಷ್ಯನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ವಿಕಾಸಕ್ಕೆ ಅನುಕೂಲ ಆಗೂದಿಲ್ಲ ಅನ್ನುದೊಂದು ಏನೋ ಒಂದು ಮೂಲಭೂತವಾದ ಆಲೋಚನೆ ಬಂದಿತ್ತು.

ನೀವು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ ಆಕ್ಟಿವಿಸ್ಟ್ ಎಂದು ಹೇಳಿದಿರಿ. ಹಾಗಾದರೆ ನಿಮ್ಮ ಕಾರ್ಯ ಶೈಲಿ ಒಂದು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದಂತೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದೆ?
ನಾನು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷ. ನಾನೊಬ್ಬ ಇಂಜಿನಿಯರ್. ಆಮೇಲೆ ಎಂಬಿಎ. ನಾನು ಅಮೇರಿಕ ಬಿಟ್ಟು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದು ಯಾರನ್ನೂ ವಿರೋಧ ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕಲ್ಲ. ನಮ್ಮದೇನಂದ್ರ ಬಡವರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಶಕ್ತೀಕರಣ. ಅದು ಮೊದಲು ಶುರುವಾಗೋದು ಹರಿಜನ ಕಾಲೋನಿಯಿಂದ ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದಾರ, ಆಮೇಲೆ ಜನತಾ ಕಾಲೋನಿ…. ಎಲ್ಲಿ ಏನು ಅವರಿಗೆ ಇರಲಿಕ್ಕೆ ಕೂಡ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಸೂರು ಕೂಡ ಇಲ್ಲವೋ ಅಲ್ಲಿಂದ. ಇದು ಭಾಳ ದೊಡ್ಡ ಗುರುತರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅದ. ‘ವಾರ್ ಈಸ್ ಟೂ ಪ್ರೀಶಿಯಸ್ ಎ ಥಿಂಗ್, ಟು ಬಿ ಲೆಫ್ಟ್ ಟು ದ ಜನರಲ್ಸ್ ಅಲೋನ್’ ಅಂದ್ರ, ಯುದ್ದದ ಮಹತ್ವ ಎಷ್ಟು ಅಂದ್ರ ಅದು ಸೇನಾನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟಿದ್ದು ಅಂತ್ಹೇಳಿ ಸುಮ್ನಿರಂಗಿಲ್ಲ. ಅಂದ್ರ ಇದನ್ನ ಬರೀ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಂತ ಬಿಟ್ರ ಆಗೂದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನ ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ಅಳಿಲ ಸೇವೆ ಮಾಡಬೇಕು.

ನಿಮ್ಮ ತುಂಬಾ ಮಹತ್ವದ ಹೋರಾಟಗಳು ಯಾವುವು?
ಇವತ್ತಾದ್ರೂ ಕೂಡ ಜೀವನದಾಗ ಅತಿ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ಏನಂದ ಕೊಂಡೇನಿ ಅಂದ್ರ ಬ್ರಿಟಿಷರು 1894ದಾಗ ತಮ್ಮ ಕೈಗಾರಿಕೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ಸಲುವಾಗಿ, ತಮ್ಮ ನೌಕಾಪಡೆ ಬೆಳಸಲಿಕ್ಕೆ, ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ಸಲುವಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಅರಣ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನ ಬದಲಿಸಿ, 1988ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನ ರೂಪಿಸಿದ್ದು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯರಿಗೂ ಪ್ರಕೃತಿಗೂ ಅರಣ್ಯಕ್ಕೂ ಪರಸ್ಪರ ಅಳಿವು-ಉಳಿವಿನ ಕರುಳುಬಳ್ಳಿ ನಂಟದ ಅನ್ನೊದ ನಾವು ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಂಡೆ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡಬೇಕು.
ಎರಡನೇದ್ದು ‘ಮೀಟಿಂಗ್ ದ ಬೇಸಿಕ್ ನೀಡ್ಸ್ ಆಫ್ ದ ಪೀಪಲ್ ಇನ್ ಅಂಡ್ ಅರೌಂಡ್ ದ ಫಾರೆಸ್ಟ್’. ಅಂದ್ರ, ಅರಣ್ಯದ ಒಳಗ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಮುದಾಯದ ಮೂಲಭೂತ ಅಗತ್ಯ ಏನಿದಾವೋ ಅವಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಆ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ನಿರಾಶ್ರಿತರಾಂಗ, ಅಂದ್ರ ಬರೀ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಾಗಿ ಅನ್ನ ಕೊಟ್ಟೆ, ಸೀರಿ ಕೊಟ್ಟೆ ಅದು ಬ್ಯಾಡ. ಅವರು ಡಿಸಿಷನ್ ಮೇಕರ್ಸ್, ನಿರ್ಣಾಯಕ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೂರುವಂತಾಗಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೆ ಗ್ರಾಮಸಭೆ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್‍ರಾಜ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಶಕ್ತೀಕರಣ ಏನದಲ್ಲ ಅದು ನಮ್ಮ ಎರಡನೇ ಮಹತ್ವದ ಹೋರಾಟ.
ಒಂದು ಕಾಯ್ದೆ ಬದಲು ಮಾಡಿದ್ವಿ ಅದು, ಕರ್ನಾಟಕ ಪಂಚಾಯತ್‍ರಾಜ್ ಆಕ್ಟ್. ಆಗ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣವಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ, ಅಧಿಕಾರ, ಹಣ, ಕೆಲಸ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರ ಹತ್ತ್ತಿರಕ್ಕೇ ಬರುವಂಗಾಯ್ತು. ಈ ಒಂದು ಆಕ್ಟ್‍ನಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ಸೀನರಿ ಬದಲಾಯಿತು! ಈ ಕೆಲಸ ಬಹಳ ಮಹತ್ವದ್ದು. ಈಗಾದರೂ ಕೂಡ ಗಣಿ ನೀತಿ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಚಾರಗಳಿವೆ. ಅವೆಲ್ಲ ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಹೊರಗೆ ಬರ್ತಾವೆ.

ನಾಳೆ ಎಂದರೆ?
ಹಿರಿಯರು ಹೇಳ್ತಾರ ನೋಡಿ ಸಮಯ ಕೂಡಿ ಬರ್ಬೇಕು ಅಂತ ಹಾಗೆ. ನಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗೇನೇ ಮಾಡ್ಕೋತಾ ಬಂದೇವಿ. ನೋಡ್ರಿ ಗಾಂಧಿ ಏನ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ-ಜಗತ್ತು ಏನಾಗಬೇಕು ಅಂತ ನೀನು ಬಯಸುತೀಯೋ ಅದು ನೀನೇ ಆಗು. ಸುಮ್ನೆ ಅವರು ಇವರು ಅಂತ ಮಾತಾಡೋ ಬದಲು ಜೀವನದಾಗ ಪ್ರಯತ್ನ ನಾವೇ ಮಾಡಿದಾಗ ಏನದರ ಕಷ್ಟ ಅನ್ನೋದು ಗೊತ್ತಾಗ್ತದ. ಅಮೆರಿಕಾದೊಳಗೆ ಎರಡು ಕಾರ್, ಏರ್‍ಕಂಡಿಷನ್ನು ಅವು ಇವು ಎಲ್ಲಾ ಬಿಟ್ಟು ಇಲ್ಲಿ ಬಂದೇವಿ. ಬಸ್‍ನೊಳಗೆ ಒಂದ್ ಕಾಲ್ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಹೋಗ್ಬೇಕಾದ್ರೆ ಅದೂ ಒಂದು ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಆಗೇದ. ಏನು ನಮ್ಮಿಂದ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಆಯ್ತು, ಅದೇ ದೊಡ್ಡ ತಳಪಾಯ. ಈ ಕೆಲಸದೊಳಗೆ ನಮಗೆ ತುಂಬಾ ಸಂತೃಪ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಿದೆ.

ಒಂದು ಕಾಲ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ನೀವು ಹೋರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದರೂ ಅದು ಫಲ ನೀಡಿದೆಯಲ್ಲಾ!
ಖಂಡಿತಾ ರೀ. ಈಗ ಅಕ್ರಮ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನ ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಅದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದಂತಾ ಮೈನಿಂಗ್ ಮಾಫಿಯಾ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋದರು, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋದರು, ಮುಂದಾದರೂ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗಲೇಬೇಕು. ಅತೀ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಜೆಎಸ್‍ಡಬ್ಲ್ಯು, ಸ್ಟೀಲ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮಾಲಿಕ ಅವರೂ ಇವತ್ತಲ್ಲ ನಾಳೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗ್ತಾರೆ. ಅವರದ್ದೂ ಪಾಳಿ ಬರುತ್ತೆ. ಇದು ಈಗ್ಲೂ ಮುಂದುವರೆದದಾ…ಇವರುಗಳು ನೆಲ ಜಲ ಅದಿರು ಅರಣ್ಯವನ್ನ ಶಾರ್ಕ್‍ಗಳಂಗೆ ನುಂಗ್ತಾ ಇದ್ದವರು. ಇದಕ್ಕೆ ಅವರಿಗ್ ತಕ್ಕ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಶಿಕ್ಷೆ ಆಗ್ಬೇಕಾಗೇದ. ಇದರ ಅಲೆ ಇವತ್ತ ಶುರು ಆಗೇದ, ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಮೂಲ ನಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿ ಒಳಗ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ನೀತಿ ಒಳಗದ. ಇದೇನು ನಾವು ಅಕ್ರಮ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ವಿರುದ್ಧ ಕೋರ್ಟ್‍ದಾಗೇ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದೇವಿ ಇದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸಂತೋಷ್‍ಹೆಗಡೆ ಮತ್ತವರ ಲೋಕಾಯುಕ್ತ ಟೀಮ್ 2008ರಿಂದ 2011ರವರೆಗೆ ಏನು ತಳಮಟ್ಟದಾಗ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ರು, ಅದರ ಆಧಾರ ಇಟ್ಕೊಂಡು ನಾವು ಬರೀ ಮಿಸ್ಸಿಂಗ್ ಲಿಂಕ್ ಹುಡುಕಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡ್ತಾ ಬಂದೇವಿ. ಯಾವ ಕಾನೂನು ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿದ್ದಾರೋ ಅದನ್ನ ಪಾಲನೇ ಮಾಡೋಹಂಗೆ, ಅಂಕೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವವರಿಗೆ ಅಂಕುಶ ಹಾಕೋ ಕೆಲಸ ಅಷ್ಟೇ. ಇದೇನು ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಹೋರಾಟದಿಂದ ದೂರ ಹೋಗೂದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈಗಾಗಲೇ ಊಹೆಗೂ ಮಿರಿ ನಾಶ ಆಗಿರೋ ಪರಿಸರವನ್ನ, ನಾಶಪಡಿಸಿದವರೇ ಸಮಸ್ಥಿತಿಗೆ ತರಬೇಕಂಥ ಆಂದೋಲನ ಈಗ ರೂಪಿಸ್ಬೇಕದ. ನಮ್ಮ ವ್ಯವಸ್ಥೆಲಿ ಒಳ್ಳೆದು ಕೆಟ್ಟದು ಎರಡೂ ಅದ. ಸಮಾಜದೊಳಗ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಬೆಲೆ ಅದ. ಒಳ್ಳೆ ಜನ ಒಳ್ಳೆ ಕೆಲಸದ ಜೊತೆ ಇದ್ದೇ ಇರ್ತಾರ ಅನ್ನೋ ನಂಬಿಕೆ ನನಗದ. ಒಳ್ಳೆದಕ್ಕ ಜಯ ಇದ್ದೇ ಇರ್ತದ.

ಗಣಿ ನಿಷೇಧದಿಂದ ದೇಶದ ಉಕ್ಕು ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆ ಆಗಲ್ಲವಾ?
ಇಲ್ಲರೀ. ಈಗಾಗಲೇ ಸರ್ಕಾರದ ಹತ್ತಿರ 250ಲಕ್ಷ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‍ನಷ್ಟು ವಶಪಡಿಸ್ಕೊಂಡ ಅದಿರು ಇದೆ. ಅದನ್ನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹರಾಜು ಹಾಕಿದ್ರೆ, ದೇಶಿ ಉಕ್ಕು ಉದ್ಯಮಕ್ಕ ಅದಿರು ಒದಗಿಸ್ಬಹುದು. ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ ಮಾಡೂದೊಂದೇ ನೋಡ್ರಿ ಅಕ್ರಮ ತಡಿಯೋಕ್ಕಿರೋ ದಾರಿ. ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡ ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನ ಕಾಪಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರವಾಗೇ ಯೋಚಿಸ್ಬೇಕದ. ಇಲ್ಲದಿದ್ರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಜನಜಾಗೃತಿ, ಜನಸಂಘಟನೆ ಒಂದೇ ಮದ್ದು. ನಾವು ಪ್ರಜೆಗಳು ಮಲಗಿರೋದೇ ನೋಡ್ರಿ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಅವಾಂತರಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.

ಇಷ್ಟೊಂದು ಯಶಸ್ವಿಯಾದ ನಿಮ್ಮ ಹೋರಾಟದ ಗುಟ್ಟೇನು?
[ಒಂದು ಬಿಳಿ ಕಾಗದದಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿ] ನಾನೇನು ಇದನ್ನು ನಿಮಗೆ ತೋರಿಸ್ತಿದ್ದೀನಿ ಅಂದ್ರ…[ಒಂದು ಚಿಹ್ನೆ ತೋರಿಸಿ] ಇದಕ್ಕೆ ನಾನು ಥಿಯರಿ, ಸಿದ್ಧಾಂತ ಅಂತೇನಿ. ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೆ ನೀವು ಪ್ಲ್ಯಾನ್ ಅನ್ಬಹುದು. ಬಾಳಷ್ಟು ಆಂದೋಲನಗಳು ಇದನ್ನು ಮಾಡ್ತಾವೆ. [ಇನ್ನೊಂದು ಚಿಹ್ನೆ ತೋರಿಸಿ] ಇದು ಆಕ್ಷನ್ ಅಂದರೆ ಕ್ರಿಯೆ, ಇದನ್ನೂ ಮಾಡ್ತಾವೆ. ಮತ್ತೆ ತಿರುಗಿ ಪ್ಲ್ಯಾನ್ ಕಡೆ ಹೋಗ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮದೊಂದು ನಿಲುವಿದೆ [ಮೂರನೆ ಚಿಹ್ನೆಯ ಕಡೆ ತೋರಿಸಿ] ಇದು ಬಹಳ ಮಹತ್ವದ್ದಿರ್ತದೆ. ನಾವು ಗೆಳೆಯರು ಒಂದು ತಿಂಗಳದೊಳಗೆ ಕೊನೆಪಕ್ಷ ಒಂದ್ ದಿವಸವಾದ್ರೂ ಕೂಡಿ, ಊಟಾ ಮಾಡ್ಕೊಂಡು ಆದ ಕೆಲಸದ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನಾ-ಮಂಥನಾ ಮಾಡೋದು, ಇದಕ್ಕೇನಂತೀವಿ ಅಂದ್ರೆ ರಿಫ್ಲೆಕ್ಷನ್. ಅಂದ್ರೆ ನೀವೇನು ಆತ್ಮಾವಲೋಕನ ಅಂತಿರಲಾ ಅದು, ಇದು ನಮ್ಮ ಆಂದೋಲನದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆ. ಅಂದ್ರ ನಾವು ಸದಾ ನೆಲದ ಮ್ಯಾಗ ಕಾಲಿಟ್ಟಿರ್ಬೇಕು.

ಕುಸನೂರು ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾವ್ದಾದ್ರೂ ನೆನಪನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಾ ?
ಆಗ 1991ರಲ್ಲಿ ಏನಾಯ್ತು… ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ ಜೀವಂತವಿದ್ರು. ಅವರು ಫೋನ್ ಎತ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ರು ಬಂಗಾರಪ್ಪ ಅವರಿಗೆ, ‘ಇವರು ಹೊಸ ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಹೋರಾಟಗಾರರು, ನೂರಾರು ಜನ ಸೈಕ್ಲಿಸ್ಟ್ ಬರ್ತಾ ಇದ್ದಾರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ, ಇದೊಂದು ಎರಡನೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಆಂದೋಲನ ಇದ್ದ ಹಂಗೆ, ಅವರೇನ್ ಹೇಳ್ತಾರೆ ಕೇಳು ಸರಿಯಾಗಿ. ಅವರಿಗೇನೂ ಸ್ವಾರ್ಥ ಇಲ್ಲ, ಅವರೇನು 75000ಎಕರೆ ಉಳಿಸಲು ಹೋರಾಟ ಮಾಡ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅದು 5ಲಕ್ಷ ಬಡವರ ಉಪಜೀವನದ ಸಲುವಾಗಿನ ಹೋರಾಟ. ಅದನ್ನ ನೀನು ಮಾಡಿಕೊಡು. ಜೊತೆಗೆ ಮನಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಆದರಾತಿಥ್ಯನೂ ಮಾಡು’ ಅಂದರು. ಬಂಗಾರಪ್ಪ ಆತ್ಮೀಯತೆಯಿಂದ ಕಂಡರು…. ಆದರೆ ಅವರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ನಾವು ಏನೇನು ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದೀವಿ ಅಂತ, ಅದಕ್ಕೆ ಬಂಗಾರಪ್ಪನವರು ‘ಇದು 3-4 ತಿಂಗಳಾಗುತ್ತೆ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ತೀರ್ಮಾನ ಆಗಕ್ಕೆ, ನಿಮಗೆ ಅನುಭವ ಇಲ್ಲ ಹಿರೇಮಠರೇ’ ಅಂದ್ರು ನಗುತ್ತಾ. ಅದಕ್ಕೆ ‘ಹೌದು ಸರ್ ನಮಗೆ ನಿಮ್ಮಷ್ಟು ಅನುಭವ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿ ಒಳಗೆ ನಾವು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡೇವಿ. ಇವತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಪಲ್ಪ್‍ವುಡ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಕ್ಲೋಸ್ ಆಗೇದ. ಹರಿಹರ ಪಾಲಿಫೈಬರ್ ಅವರು ನಿರ್ಣಯ ತೊಗಂಡಾರ’ ಅಂದ್ವಿ. ನಮ್ಮ ಶಿವರಾಂ ಕಾರಂತರು ನಾವು ಕೂಡಿ ಕೇಸ್ ಹಾಕಿದ್ವಿ. ಕೆಪಿಎಲ್ ಅಂತ. ಅದಕ್ಕೊಂದು ಕಥೇನ ಅದೇರಿ. ‘ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಫರ್ ಜಸ್ಟಿಸ್’ ಅಂತ. ಬಂಗಾರಪ್ಪ ‘ಅರೆ ಇದು ಹೆಂಗ್ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತು?’ ಅಂದ್ರು. ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟವರಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ ವಿಚಾರಿಸಿಕೊಂಡರು. ‘ಹೌದು ಅವರು ಹೇಳೋದೆಲ್ಲಾ ನಿಜ ಅದ’ ಅಂತ ಆ ಕಡೆಯಿಂದ ಉತ್ತರ ಬಂತು. ತಕ್ಷಣ ಬಂಗಾರಪ್ಪ, ‘ಹಾಗಾದರೆ ಮುಗಿಸಿ ಬಿಡೋಣಲ್ಲ ಇದನ್ನ’ ಅಂದ್ರು. ಒಂದು ವಾರದೊಳಗೆ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ತೀರ್ಮಾನ ಬಂತು!

ಹಾಗಾದರೆ ಭೂಮಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿಯೇ ನಿಮ್ಮ ಹೋರಾಟದ ನಂಟು ಇದೆಯಲ್ಲ!
ಆದಿವಾಸಿಯಿಂದ ಶುರು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಹಳ್ಳಿಯ ಬಡವರು, ಕೃಷಿಕರು, ಟ್ರೆಡಿಷನಲ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಡ್ವೆಲ್ಲರ್ಸ್, ಅಂದ್ರ ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಕಾಡಲ್ಲೇ ಜೀವಿಸಿರೋರು-ಈ ಎಲ್ಲರ ಜೀವನ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ರಿಂದಲೇ ನಮಗೆ, ಹೆಂಗ್ ಇರ್ಬೇಕು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ನೀತಿ ಅಂತ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಯ್ತು. ದೂರದ ಹಿಮಾಚಲಪ್ರದೇಶದೊಳಗೆ ಒಂದು ಪಾಲಂಪುರ್ ಅಂತ ಇದೆ ಅಲ್ಲಿ ನಾವು 3ದಿವಸ ಕೂಡಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಭೂಷಣ್ ಅವರು ಇಲ್ಲೊಂದು ಇನ್ಸ್‍ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಾಲಿಸೀ ಅಂಡ್ ಪೊಲಿಟಿಕ್ಸ್ ಅಂತ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ನನ್ನ ಆತ್ಮೀಯ ಗೆಳೆಯರು. ಆ ಕಾರ್ಯಾಗಾರದಲ್ಲಿ ಈ ಭೂಮಿ ವಿಷಯ ಬಹಳ ಚರ್ಚೆಗೆ ಬಂತು, ನಮ್ಮ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಂದೋಲನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗ್ಬೇಕಾದ್ರೇ ಈ ಕೆಲವೇ ಉಚ್ಛವರ್ಗದ ಜನ, ಓದು ಬರಹ ಬಲ್ಲ ಕೆಲವೇ ಜನ, ಉಚ್ಛಜಾತಿ ಮಂದಿ ಇವರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಅದಾಗಿಲ್ಲ. ಯಾವಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರು ಇದರೊಳಗೆ ಬರ್ತಾರೋ ಅವಾಗಿದಾಗ್ತದೆ. ಉಳುವವನೇ ಭೂಮಿ ಒಡೆಯ ಆಗ್ಬೇಕು. ಇದೊಂದೇ ದಾರಿ. ಇದನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಮಾಡಿಕೊಂಡೇ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಹೋರಾಟ…… … ಹೀಗೆಲ್ಲಾ ಚರ್ಚೆ ಆಯ್ತು.

ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಭೂಮಿ ಸಂಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳಿವೆಯಲ್ಲಾ!
ನೀವ್ ಯಾವಾಗಾರ ಗೋಪೀನಾಥ್ ಮೊಹಾಂತಿ ಅಂತ ಒಬ್ಬ ಸಾಹಿತಿ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳ್ಕೊಳ್ರಿ. ನೀವು ಪ್ರಗತಿಪರ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡ್ತಾ ಇದ್ರಿ. ಈತ ನಮ್ಮ ಶಿವರಾಂ ಕಾರಂತರ ಚೋಮನದುಡಿ ರೀತಿನಲ್ಲೇ ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದಾನಾ. ‘ಪರಾಜಾ’ ಅಂತ. ಅದು ಒರಿಯಾ ಒಳಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಒಳಗ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದನ್ನ ನಾ ಓದಿನಿ. ಅಲ್ಲಿ ಓದಿದಾಗ ಭೂಮಿಗೆ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಏನ್ ಸಂಬಂಧ ಅದ ಅನ್ನೂದು ನನ್ಗ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು. ಉಳುವವನೆ ಒಡೆಯ ಅನ್ನೋದು ಕೇವಲ ಉಪಜೀವನ ಮಾಡ್ಕೊಳ್ಳೋದಲ್ಲ, ಭೂಮಿಗೂ ನಮಗೂ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಸಂಬಂಧ ಅದ. ನಮ್ಮ ಜೀವ ಕೊಟ್ಟು ಅದನ್ನ ಉಳಸ್ಕೋಬೇಕಾಗದ.
ನೆನಪಿರಲಿ, ಇದನ್ನ ಮಾತಾಡೋದ್ರಿಂದ ಆಗೋದಿಲ್ಲ. ಜತೆಗೆ ಇದೇ ನಮ್ಮ ಬಿಜಾಪುರ್ ಲ್ಯಾಂಡ್‍ಲಾಡ್ರ್ಸ್ ಪಾಟೀಲ್ಸ್, ಆಮೇಲೆ ಪಟೇಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಗುಜರಾತ್, ಆಮೇಲೆ ಉಳಿದ ಗೌಡಾಸು ರೆಡ್ಡೀಸು ಇವರೆಲ್ಲಾ ಹೋಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿದ್ರೆ ಹೆಂಗೆ ಉಳುವವನೇ ಒಡೆಯ ಆಗ್ತಾನೆ! ಈಗ ದೇವರಾಜ್ ಅರಸ್ ಅಂತವ್ರು ವಿರಳ. ಕೇರಳದೊಳಗಿನ ಕಮ್ಯುನಿಷ್ಟರು ವಿರಳ. ಆಮೇಲೆ ದೂರದ ಶೇಕ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾರಂತವರು ವಿರಳ. ಜಮ್ಮು-ಕಶ್ಮೀರ್‍ದೊಳಗ ಭೂಸುಧಾರಣೆ ಭಾರಿ ಮಾಡಿದ್ರು, ಬಡವರ ಸಲುವಾಗೇ ಇರ್ತಿದ್ದರು ಅವರು. ನಿಜವಾದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವಾದಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ. ಆಮೇಲೆ ಪಶ್ಚಿಮಬೆಂಗಾಲಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗಾಗಿದೆ. ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಆಗಿದೆ. ಇಷ್ಟ್ ಬಿಟ್ರೆ ಎಲ್ಲೀನೂ ಆಗಿಲ್ಲ. ಸೋ, ಉಳುವವನೇ ಒಡೆಯ ಅನ್ನೋದನ್ನ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ತರಬೇಕು.

ಆದರೆ ಭೂಮಿ ಕೊಟ್ಟ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ರೈತ ಉಳಿತಾನಾ?
ಇವತ್ತು ಭೂಮಿ ಇರೋ ರೈತರೂ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಾದ್ರೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆ ಹಿಂದೆ ಏನ್ ಇದೆ? ಅಂದ್ರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಭೂಮಿ ಕೊಟ್ಟರೆ ಸಾಲದು, ಒಂದು ಸಾಮೂಹಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿಸಬೇಕು. ವ್ಯವಸಾಯವನ್ನ ಸಹಕಾರಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನಾಗಿಸಬೇಕು. ಅಷ್ಟೇ ಸಾಲದು, ರೈತರು ಬೆಳೆದದ್ದನ್ನ ಕಚ್ಚಾ ಆಗಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡದೇ ಅದನ್ನ ಬಳಕೆ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಿಸಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟೊಮೆಟೋ ಬದಲು ಟೊಮೆಟೋ ಸಾಸ್ ಆಗಿಸಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವಂತಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗ್ಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ ವ್ಯವಸಾಯ ಸಹಕಾರಿಯು, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೆಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಿ ತಾನೇ ಭಾಗಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಚಾಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸೋ ಉಳುವವನೆ ಭೂಮಿ ಒಡೆಯ ಎಂಬಷ್ಟಕ್ಕೇ ನಿಲ್ಲಬಾರದು. ಸಹಕಾರಿ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನ ಹುಡುಕಬೇಕು, ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಇದಾಗ್ಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ?
ಇದಾಗ್ಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ ಇವತ್ತಿನ ಏನು ತಪ್ಪು ನೀತಿ ಇದೆ, ಇವರ್ ಕಡೆಯಿಂದ 2ಎಕರೆ, ಅವರ್ ಕಡೆಯಿಂದ 3ಎಕರೆ-4ಎಕರೆ ತೊಗೊಂಡು, ಅದನ್ನ ಬೆಳ್ಳಿಯ ತಟ್ಟೆಯೊಳಗಿಟ್ಟು ಸಾವಿರ ಎಕರೆಗಟ್ಟಲೆ ಭೂಮಿಯನ್ನ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯವರಿಗೆ ಕೊಡೋದು.,.. ಸಹಸ್ರಾರು ಲಕ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನ ಕಾರ್ಪೋರೇಟ್‍ಗಳಿಗೆ ಸಬ್ಸೀಡಿ ಕೊಡೋದು ಇದೇನದ ಇದನ್ನ ಬಂದ್ ಮಾಡ್ಬೇಕು. ಉಳುವವನೇ ಒಡೆಯಾ ಅನ್ನೋದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೀತಿಯೊಳಗ್ ಬರ್ಬೇಕು.

ಇದೆಲ್ಲಾ ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ?

ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದೊಳಗೆ ಈಗ ಈ ನಮ್ಮ 1991ರ ಸಮಗ್ರ ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕನೀತಿ ಇದೆಯಲ್ಲಾ, ಇದನ್ನ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕನೀತಿ ಜೊತೆಗೆ ಕುರುಡಾಗಿ ಜೋಡಣೆ ಮಾಡ್ತಾ ಇರೋದು, ಈ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಕಾರಣ ಅದ, ಹೀಗೇ ಮುಂದುವರೆದ್ರೆ ಇಲ್ಲಿ ಸುಲಿಗೆ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ವಿದೇಶೀ ಕಂಪನಿಗಳಿಗೆ ದಿಡ್ಡಿ ಬಾಗಿಲು ತೆಗೆದಂತಾಗುತ್ತೆ. ಇದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪೆನೀಗಿಂತಾ ಘೋರ ಅನ್ಯಾಯದ ಕ್ರಮ. ಇದನ್ನ ನಮ್ಮ ಜನರಿಗ್ ತಿಳಿಸ್ಬೇಕು. ಇದರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ಯುವಜನತೆಯ ಮುಂದಿದೆ. ನಾವದನ್ನ ಶುರು ಮಾಡಿದ್ದೀವಿ. ಆ ಕೊನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಇದು ನನ್ನ ದೇಶ, ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನನ್ನ ಬದುಕನ್ನ ಹಸನು ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡ್ತದೆ, ನನಗೆ ಒಂದು ಗೌರವದಿಂದ ಇರಲಿಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಡ್ತದೆ ಅಂತ ಆದಾಗ ಮಾತ್ರ ಆ ಸ್ವಾತಂತ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಅದರಿಂದ ಬಂದಂತಾ ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ, ಅದರಿಂದ ಬಂದಂತಾ ನಮ್ಮ ಸಾರ್ವಭೌಮ ಏನ್ ಗಣರಾಜ್ಯ ಇದಿಯಲ್ಲ ಅದಕ್ಕ ಅರ್ಥ ಬರ್ತದೆ. ಇಲ್ಲದಿದ್ರೆ ಹೆಂಗ್ ಬರ್ತದೆ?
ನಿಮ್ಮ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೂ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೂ ನೇರವಾದ ಸಂಬಂಧ ಕಾಣ್ತಾ ಇಲ್ಲವಲ್ಲ?
ನಮ್ಮದೇನದ ಅದು ಒಂದು ರಾಜಕೀಯ ಆಂದೋಲನ. ಈ ರೀತಿಯ ರಾಜಕೀಯವನ್ನ ಅವತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಕೂಲ ವಾತಾವರಣದಾಗೂ ನಮ್ಮದೇ ಆದ ರೀತಿಯೊಳಗ ಜೋಡಣೆ ಮಾಡ್ಕೋತಾ ಬರ್ತಾ ಇದ್ದೇವಿ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ಜಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜನ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಕೆಡ್ತಾ ಬಂತು. ‘ತುಂಗಭದ್ರಾ ಉಳಿಸಿ’ ಆಂದೋಲನದಿಂದ ಜನತೆ ಜಾಗೃತರಾಗಿ, ಸಂಘಟಿತರಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ ನೇತೃತ್ವವಹಿಸಿದ್ದರಿಂದಲೇ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯ್ತು. ಅದು ಅಲ್ಲಿಗೇ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯನ್ನ ಮಲಿನ ಮಾಡ್ತಿದ್ದ ಹರಿಹರ ಪಾಲಿಫೈಬರ್ಸ್ ತ್ಯಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಆಂದೋಲನ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಇದನ್ನ ಇನ್ನೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಇದೇ ಹರಿಹರ ಪಾಲಿಫೈಬರ್ಸ್ ಜಂಟಿಯಾಗಿ 75000ಎಕರೆ ನೀಲಗಿರಿ ಮರ ಬೆಳೆಯೋ ಯೋಜನೆ ಏನು ಆರಂಭಿಸಿತ್ತೋ ಅದರ ವಿರುದ್ಧ, ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕಾರಕ ನೀಲಗಿರಿ ಕಿತ್ತು ಜನೋಪಯೋಗಿ ಮರ ನೆಡುವ ರಚನಾತ್ಮಕವಾದ ‘ಕಿತ್ತಿಕೊ ಹಚ್ಚಿಕೋ’ ಚಳವಳಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗ್ ಹಬ್ಬಿತು. ಆ ಹೋರಾಟದಿಂದಾಗಿ 75000ಎಕರೆ ಮತ್ತೆ ಜನೋಪಯೋಗಿ ಆಯ್ತು. ಇಷ್ಟ್ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿ ಸಂತೃಪ್ತಿ ಮಾಡಿದ್ರೆ ನಾವು ಬಾವಿಯೊಳಗಿನ ಕಪ್ಪೆ ಆಗ್ತಿದ್ವಿ. ಕುಸನೂರಿಂದ ಹೊರಟು, ಪಶ್ಚಿಮಘಟ್ಟ ಉಳಿಸಿ ಅಂತ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ನೀತಿಯನ್ನ ಮಾಡಿದೆವು. ಈ ಹೋರಾಟಗಳ ಒಳಗೆಲ್ಲಾ ಜನಜಾಗೃತಿ, ಜನಸಂಘಟನೆ, ಜನತೆಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಇದೇನಿದ್ಯಲ್ಲ ಇಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ನಡೆ ಒಂದರೊಳಗೊಂದು ಅಂತರ್ಗತವಾಗೇದ. ಬಳ್ಳಾರಿಯಿಂದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜನ ಬಂದು ‘ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಗಣಿ ಲೂಟಿ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ಮಾಡಬೇಕು’ ಅಂದಾಗ ನಾನು ‘ನೀವು ಸ್ಥಾನಿಕರು ಒಂದಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಾಡಿದರೆ ಅದಕ್ಕ ನಾವೂ ಜತೆ ಸೇರ್ತಿವಿ’ ಅಂದೆ. ಇದೂ ಒಂದ್ ರಾಜಕೀಯ ನಡೇನೇ. 2010ರೊಳಗ 20ಜಿಲ್ಲೆಯವರು ಸೇರಿ ‘ಜನಸಂಗ್ರಾಮ ಪರಿಷತ್’ ಅಂತ ಮಾಡಿದಿವಿ. ಶಿವಮೊಗ್ಗದಿಂದ ಬಳ್ಳಾರಿವರೆಗೂ ಮತದಾರರ ಜಾಗೃತಿ ಜಾಥ ಮಾಡಿದ್ವು. ಪಶ್ಚಿಮಘಟ್ಟದಿಂದ-ಬಳ್ಳಾರಿವರೆಗೂ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡದವರೆವಿಗೂ, ಮಲೆಮಹದೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರಿನವರೆಗೂ…..ಇವೆಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ನಡೆಗಳಲ್ಲೇನ್ರಿ? ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಸರದೊಳಗೆ ಅವು ಕಂಡು ಬರೂದಿಲ್ಲ…ಅಷ್ಟೇ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಇಂದಿನ ಪಂಚಾಯತ್‍ರಾಜ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಏನದ ಅದು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಶ್ರಮ ಭಾಳ ಅದ. ಕೇವಲ ಚುನಾವಣಾ ಸುಧಾರಣೆ ಆದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಲದು. ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಜೆಗಳು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುವಂತಾಗ್ಬೇಕು.
ಹಾಗಾದರೆ ಚುನಾವಣೆ ರಾಜಕೀಯದ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ನಿಲುವೇನು?
ಪಕ್ಷ ಏನದಲ್ಲ ಅದು ಅವಶ್ಯ ಅದ. ಯಾಕಂದ್ರ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರದೊಳಗೆ ಜನಹಿತ ಸಾಧಿಸ್ಲಿಕ್ಕೆ ಪಕ್ಷ ಅನ್ನೂದೊಂದು ಮಹತ್ವದ ಸಾಧನ. ನನಗ್ ಅನ್ನಿಸೋ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾದ ಅತೃಪ್ತಿಯ ತಳಮಳ ಏನದ ಅದು ರಾಜಕೀಯ ಹಾದಿಯನ್ನ ತೊಗೊಂಡೇ ತೊಗೊಳುತ್ತೆ ಎನ್ನೋ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ವಾಸ ಅದ. ಆದ್ರ ಅದನ್ನ ಯುವಕರು ಮಾಡ್ಬೇಕು.
ಈಗ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಾರ್ಟಿ ಏನು ದೆಹಲಿ ಒಳಗೆ ಬಂದದಲ್ಲ ಹಂಗೆ, ಇಲ್ಲೇನಾದ್ರೂ ಬಂತು ಅಂದ್ರೆ ನಮ್ಮದು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ಆಗ್ತದ. ನಮ್ಮದೇನು ಅನುಭವ ಉಪಯೋಗ ಆಗುದಾದ್ರೆ ಅದನ್ನ ಈ ಇಳಿವಯಸ್ಸಲ್ಲೂ ಅವರಿಗೆ ನಾವು ಆಕ್ಟೀವ್ ಆಗಿ ಕ್ಯಾಂಪೇನ್ ಮಾಡ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ವಿಚಾರಗಳೇನು, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಏನು, ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಹೆಂಗ್ ತರ್ಬೇಕು? ಒಂದು ಸಮಾನತೆಯ ಆಧಾರದ ಮ್ಯಾಲ, ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಒಂದು ಕನಸಿನ ಭಾರತ ಏನ್ ಅದಲ್ಲ ಅದನ್ನ ನಾವು ಸಾಕಾರ ಮಾಡ್ಬೇಕಾಗದ. ಇದ ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಕೇಂದ್ರ.
ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ-ಪುಸ್ತಕಗಳು?
ನಮಗ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಅಂದ್ರ ಬುದ್ಧ, ಟಾಲ್‍ಸ್ಟಾಯ್, ರಸ್ಕಿನ್, ಮಹಾತ್ಮಾಗಾಂಧಿ, ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಗೋರ್, ಜ್ಯೋತಿ ಬಾ ಫುಲೆ, ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ, ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲೂಥರ್‍ಕಿಂಗ್,……ಇಂತವರಿದ್ದಾರಾ. ನನ್ನ ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ ಬರಹಗಳಂದ್ರಾ ಸ್ಮಾಲ್ ಈಸ್ ಬ್ಯೂಟಿಫುಲ್, ಫ್ರೀಡಂ ಅಟ್ ಮಿಡ್ ನೈಟ್….. ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮಿಗಿಲಾಗಿ ನನ್ನನ್ನ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದ್ದು ಅಂದ್ರ ಡಾ.ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು 1949ನವೆಂಬರ್ 26ರಾಗ ಸಂವಿಧಾನ ನಿರೂಪಣೆಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಕೊನೆಯ ಭಾಷಣ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ -ಈಗ ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದೊಳಗೆ ಸಮಾನತೆ ಇರ್ತದೆ. ಆದ್ರೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ಏನದಲ್ಲ ಭಯಂಕರ ವಿಷಮತೆಗಳಿವೆ. ಅವನ್ನ ನಾವು ಹೋಗಲಾಡಿಸದೇ ಇದ್ರೆ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಆ ವಿಷಮತೆಗಳು ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕೇನೇ ಗಂಡಾಂತರ ತರ್ತವೆ ಅಂತ ಹೇಳ್ತಾರವರು. ಇದು ಅಂದಿಗಿಂತ ಇಂದು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತ. ಅವಕಾಶವಂಚಿತರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾರತದ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಕಳಕಳಿ ನನ್ನನ್ನ ಹಳ್ಳಿಗಳ್ ಕಡೆ ಸೆಳ್ಕೊಂಡ್ ಹೋತು. ಜೊತೆಗೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲೇ ನನಗ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯವರ ಸಾತ್ವಿಕತೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಆಯ್ತು. ಆಮೇಲೆ ಶರಣರ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಅವರ ಕಾಯಕ, ಜೀವನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ. ಮತ್ತವರದ್ದು ಜಾತಿ ಒಳ್ಳೇದಲ್ಲ, ಮಹಿಳೆ-ಪುರುಷರ ಬೇಧಭಾವ ಛಲೋದಲ್ಲ…..ಅವು ನಮ್ಗೆ ಸಣ್ಣವಿದ್ದಾವಾಗ್ಲೇ ಸರಿ ಅನ್ನಿಸ್ತಿತ್ತು, ನಾವು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಬಡವರಾಗಿರಬಹುದು. ಆದ್ರೆ ಸ್ಪಿರುಚಿಯಲಿ ಶ್ರೀಮಂತರು ನಾವು.

ಇಂದಿನ ಯುವಜನತೆಯಿಂದ ನಿಮ್ಮ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಏನು?
ನಿರೀಕ್ಷೆ ಅಂದೆ,್ರ ಗಾಂಧಿ 1921ನೇ ಇಸವಿಯೊಳಗೆ ಏನು ಮಾಡಿದ್ರು? ಬ್ರಿಟೀಷರ ನೌಕಾಪಡೆ, ಅವರ ಸೈನ್ಯ, ಎಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ಮುಳುಗೋದಿಲ್ಲ ಅನ್ನೋ ಅಹಂಕಾರ ಇತ್ತೋ ಅದನ್ನ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿನೂತನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಆಂದೋಲನದಿಂದ ಅಂದ್ರ, ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ, ಕಾನೂನುಭಂಗ ಚಳವಳಿ ಏನ್ ಶುರು ಮಾಡಿದು,್ರ ಹಂಗ ಇವತ್ತಿನ ಯುವಕರು ನಮ್ಮ ದೇಶದೊಳಗೆ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡ್ಬೇಕಾಗೇದಾ. ಇವತ್ತೇನು ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಮೆಷಿನ್‍ಗಳನ್ನ ತಂದು ಪ್ರಕೃತಿ ಮಾತೆಯ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡಿ…..ಇಂದಿನವರ ಹಣದ ದಾಹ ಇದೆಯಲ್ಲಾ ಇದೊಂದು ಜೀವನಾನಾ? ನಾ ಏನ್ ತಿಳ್ಕಂಡಿದ್ದೀನಿ ಅಂದ್ರ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ, ಸಂಸ್ಕøತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ನಡುವೆ ಒಂದು ಸಾಮರಸ್ಯ ಇರಬೇಕು-ಅದು ಜೀವನ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಡೆ ಹೋದಾಗಲೂ ಯುವಕರು ಬಂದು ಹೇಳ್ತಾರೆ, “ನೀವೇನ್ ಮಾಡ್ತಾ ಇದ್ದೀರಲ್ಲಾ ಅದು ಬಾಳಾ ಒಳ್ಳೆ ಛಲೋ ಕೆಲಸ, ಅದಕ್ಕ ನಮ್ಮ ಬೆಂಬಲ ಇದೆ” ಅಂತಾರ. ಅದಕ್ಕೆ ತುಂಬಾ ಧನ್ಯವಾದ. ಡಾ. ಶಿವರಾಂ ಕಾರಾಂತರು ನಾ ಶಾಲೆ ಕಲಿಯೂ ಮುಂದ ಬಂದಿದ್ದಾಗ ಒಂದ್ ಮಾತ್ ಹೇಳಿದ್ರು, ‘‘ನಮ್ಮ ತಂದೆ-ತಾಯಿ, ಗುರು-ಹಿರಿಯರ ಋಣ, ಅದನ್ನ ತೀರಿಸೋ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡ್ತಿವಿ, ಆದ್ರೆ ಸಮಾಜದ ಋಣ ತೀರಿಸೋದರ ಬಗ್ಗೆ ಚಕಾರ ಎತ್ತಲ್ಲ.” ಅವರ ಈ ಬೀಜರೂಪದ ಮಾತು ನನ್ನ ಮ್ಯಾಲೆ ಆಳವಾದ ಪರಿಣಾಮ ಮಾಡ್ತು. ಆ ಮಾತನ್ನವರು ನನಗೇ ಹೇಳಾರೇನೊ ಅನ್ನಿಸ್ತು. ಯಾವಾಗಲೂ ಬದಲಾವಣೆ ಅನ್ನೂದು ನಮ್ಮಿಂದ ಶುರು ಆಗ್ಬೇಕು. ನಮ್ಮ ನೀತಿ ಉದ್ಯೋಗ ಕೇಂದ್ರಿತ, ಕೊನೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಿತ ಆಗಬೇಕು, ಸಮಾನತೆಯ ಕಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡೋದು ನಮ್ಮ ಯುವಕರೆದುರಿಗಿನ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲದ.
ನೆನಪಿರಲಿ, ಈ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ಸ್ ಇದ್ದಾರಲ್ಲಾ ಇವರು ಸಕ್ಸಸರ್ಸ್ ಟು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪೆನಿ. ಅಂದ್ರ ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ವಾರಸುದಾರರು, ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಬಲಿಷ್ಠ. ಇವತ್ತು ನಮ್ಮೆದುರಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಅವಶ್ಯ ಅದ. ಇಂದಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಲ್ಪನೆನೇ ಬದಲಾಗ್ಬೇಕಾಗೇದಾ. ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಒಂದು ಪೀಳಿಗೆ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸುವಂಥದಲ್ಲ. ನಾವು ನಮ್ಮದೇ ರೀತಿಲಿ ಶುರು ಮಾಡೇವಿ. ಯುವಜನತೆ ಇದನ್ನ ಮುಂದಕ್ಕ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕಾಗದ. ಅಂಥ ಯುವಜನತೆಗೆ ನನ್ನ ಧನ್ಯವಾದಗಳು.

[ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಜನವರಿ 26, 2014]